Premier Lig’in en eski kulüplerinden biri olan Tottenham Hotspur’un armasındaki yavru horoz, William Shakespeare hikayelerine kadar uzanır.
Tottenham High Rode’un köşesindeki bir sokak lambasının altında, 1882 yılında, mahalle okullarından birinde okuyan 13 yaşlarında bir arkadaş grubu, bir futbol kulübü kurmaya karar verir. 137 yıl önce bir sokak köşesinde çocukluk hayali olarak başlayan bu kulüp, şu anda Avrupa futbolunun en kârlı ve başarılı kulüplerinden biri.
Premier Lig’in ‘büyükleri’ ile kıyaslandığında kendisi hakkında çok daha az bir fikre sahip olduğumuz bir gerçek. Özellikle geçtiğimiz sezon Şampiyonlar Ligi’nde Ajax karşısında mucizevi bir geri dönüş yapıp finale çıktığında büyük bir sempati ve hayranlıkla izlenen Tottenham’ın 137 yıllık geçmişini ele almak epey uzun sürebilir. O yüzden bu yazı dizisinde bir futbol topu üzerinde duran horozlu ikonik armasının yanı sıra bonus olarak Tottenham’dan sonra gelen ‘Hotspur’un da anlamını ele alarak kulübü biraz daha yakından tanıyacağız. Çünkü ikisini birbirinden ayrı anlatmak pek mümkün değil. Haydi başlayalım:
Kuruluştan 518 Yıl Geriye
Başta da belirttiğim gibi; kulübün armasının hikayesi kendisinden çok daha eskilere dayanıyor.
20 Mayıs 1364 yılında Northumberland’de dünyaya gelen İngiliz asilzade ve şövalye Sir Henry Percy, Tottenham’ın kökenlerinde önemli bir yere sahipti. Northumberland Ailesi mensubu Sir Henry Percy, İngiliz-İskoç Savaşları’nda kaptanlık yaptı ve halk arasında ‘Sir Harry Hotspur’; hatta kısaca ‘Hotspur’ olarak tanınırdı. İngiltere Kralı IV. Henry’ye karşı düzenlenen isyanlara öncülük etti ve 1403 yılında Shrewsbury Savaşı'nda katledildi. Üstelik Sir Henry Percy, William Shakespeare'in 1597 yılında yazıldığı düşünülen ve Hubleton Tepesi Savaşı'ndan Shrewsbury Savaşı'na kadar gerçek hikayelerin aktarıldığı IV. Henry, Bölüm 1 adlı tarihsel oyununa da konu oldu ve anlatılan hikayenin en önemli karakteriydi.
Peki Sir Henry Percy, Tottenham’a hem isim hem de arma konusunda ilham kaynağı olmayı nasıl başardı?
Namıdiğer Sir Harry Hotspur’ün ailesi, Tottenham’daki arazilerin neredeyse tamamına sahipti. O arazilerden birinde, kulübün ilk maçlarını oynadığı ‘Tottenham Bataklıkları’ olarak bilinen bir bölge vardı ve burası halka açık bir araziydi. Maçlar için sahanın alanlarını kendileri çizmek zorunda kalırlardı. Zaman zaman bataklıkların hangi takım tarafından kullanılacağına dair anlaşmazlıklar çıkıyordu. Yerel basında yer alan ilk Tottenham Hotspur maçı, 6 Ekim 1883’te Brownlow Rovers’a karşı alınan 9-0’lık galibiyetti. Yine Tottenham Bataklıkları’nda 1887 yılında Spurs, daha sonradan kulübün ezeli rakibi olacak Arsenal ile (O zamanlar Royal Arsenal olarak bilinir) karşılaştı ancak rakip takımın geç gelmesi ve havanın kararması sebebiyle maç ertelendi. İşte Tottenham ile Sir Harry Hotspur’ün ilişkisi böyle başladı.
Sir Henry Percy’nin ‘Hotspur’ olmasının ise 2 sebebi vardı: Birincisi kendisi bir biniciydi. Atının daha hızlı gitmesini istediği için çizmelerinin arkasına mahmuz taktırmıştı. İkincisi ise horoz dövüşlerini çok seviyor olmasıydı. Böylece Henry Percy, halk arasında Hotspur olarak anılmaya başlandı. 2010 yılında at üzerindeki bir haliyle Alnwick’te Northumberland Dükü olarak heykeli yapıldı.
Ara bilgi: Spur kelimesinin Türkçe karşılığı mahmuzdur. Ondan önce “hot” kullanılmasının sebebi ise Sir Henry Percy’nin hiddetli bir karaktere sahip olması ile ilgilidir. Hiddetli kelimesi İngilizce’de hot-tempered olarak yer alır. "Hot" ve "Spurs" kelimeleri bir araya gelerek Sir Henry Percy’nin lakabı olmuş ve kulübün isminde yer edinmiştir.
Spurs, 1888 yılına kadar Tottenham Bataklıkları’nda oynamaya devam etti. 1889 yılında, 2019 yılına kadar kendisine ev sahipliği yapacak olan White Hart Lane’e geçti. Kulübün horoz ile ilk ilişkilendirilmesi, 14 Eylül 1901 tarihinde Football Evening News adlı gazetenin kapağında yer almasıyla oldu. Çünkü Tottenham, FA Cup finalinde Sheffield’ı 3-1 mağlup ederek kupayı kazanmıştı. Üstelik profesyonel liglerin dışından bu kupayı kazanan ilk ve tek takım olarak da tarihe geçtiler.
O kapakta, bir kadının horozu küp şeker ile beslediği bir karikatür yayınlandı ve şöyle bildirildi:
“Aferin Tottenham ‘Cockspur’ (Cock = Horoz). Bu formunu korumaya devam et ki FA Cup bir süre daha Londra’yı terk etmemiş olsun. Bundan böyle ‘Güneyin Gururu’ olduğunu unutma.”
Tottenham, 1909 yılında White Hart Lane’de birtakım değişiklikler yapmaya karar verdi. Tribünlerde tadilatlar ve genişletmeler yapıldı. Bir diğer değişiklik ise White Hart Lane’in batı tribünlerinin tepesindeki heykelin yapılmasıyla oldu.
Kulübün eski futbolcusu William James Scott, yaklaşık 2.75 m boyunda bronz bir heykel yaptı. Heykel, bir futbol topunun üzerinde duran bir horozun heykeliydi. Ancak bu figürün kulüp armasında yer alması için epey bir süre geçmesi gerekti.
Horozlar ve Aslanlar: Armaların Gelişimi
Horoz ise ilk kez 1921 yılında kulübün armasında yer aldı. Böylece resmi olarak kulübün bir parçası oldu. 1951 yılında armada güncellemeye gidildi ve 1960’lı yıllarda günümüzdeki horoza yakın bir şekil ortaya çıktı.
Futbol topu üstündeki horoz heykelinin armaya girmesi ise 1972 yılında gerçekleşti. Arka planda da bir futbol topuna yer verilirken horoz figürü bir çemberin içine yerleştirildi. Bugünkü haline en yakın arma ise 1973 yılında yapıldı. 1951 yılından 1997'ye kadar armaların değişimine bir göz atalım:
1983 yılında bambaşka bir arma tasarlandı. Daha çok kraliyet armalarını andıran bu tasarımda iki adet aslanın ortasında kulübün isminin baş harflerinin yer aldığı bir kalkan, üzerinde de topun üstünde bir horoz resmedildi. Aslanlar, Northumberland Ailesi’nin hanedan armasından esinlenmişti. Armadaki kale ise stadyumdan 400 metre uzaklıkta 16. yüzyıldan kalma Bruce Castle olarak bilinen bir malikeneden esinlenmişti. Şu anda müze olarak ziyaret ediliyor.
Ayrıca bu armanın bir başka özelliği ise kulübün mottosuna ilk kez yer verilmiş olması. Bir Latin özlü sözü olan “ Audere Est Facere” bu armaya işlendi. İngilizce’ye “To Dare Is To Do” olarak çevrilir. Türkçe anlamı ise “Cesaret etmek başarmaktır” şeklindedir. Günümüzde hala bu slogan kullanılır. Tottenham’ın Manchester City ile geçtiğimiz sezon Şampiyonlar Ligi çeyrek final ilk maçında taraftarlar bu sloganı muhteşem bir koreografi ile gözler önüne sunmuştu.
1983’te yapılan tasarım, 2006 yılına kadar esas formunu koruyarak değişikliklere uğradı. 1995 yılında yalnızca mavi ve beyaz halinde geri döndü ve aslanlar çıkarıldı ancak 1997'de yeniden aslanlı arma kullanıldı. 2006 yılında nihayet futbol topu üzerindeki horoz figürü kalıcı olarak yalnız kaldı ve günümüzdeki haline geldi. 2013 yılında armaya daha modern ve estetik bir güncelleme yapıldı.
Horoz dövüşlerini seven ve sinirlerine pek hakim olamayan soylu bir aile mensubu, modern futbolun önemli kulüplerinden birine işte bu şekilde ilham kaynağı oldu.
Yazı: Rezzan Yetiş