Vajont Dam inşa edildiği tarihte dünyadaki en uzun barajdı. İtalya’nın ekonomisini geliştirmek adına savaş sonrası Baraj 1957'den 1959'a kadar inşa edildi ve tasarımı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ünlü Hoover Barajı ile oldukça benzerdi. Yaklaşık 850 metre uzunlukta ve 262 metre yükseklikte olan yapı, oldukça etkileyici bir mühendislik harikasıydı. Ancak başta çok görkemli olan bu devasa yapı birkaç yıl içinde çağın en büyük çevresel felaketlerinden birine dönüştü.
9 Ekim 1963 günü saat 10:39’da Monte Toc dağının tepesinden saatte 68 mil hızla 340 milyon metreküp kaya çöktü. Çöken kayaların baraj göletine düşmesi ise felaketin başlangıcı oldu. Düşen kayalar yaklaşık 50 metreküp sudan oluşan 250 metre yükseklikte devasa bir dalga üretti. Bu mega tsunami, suyun felaket derecesinde yükselmesine neden oldu ve bu dev dalga vadinin çevresindeki köyleri neredeyse tamamen yok etti. Bu köylerde yaşayan bütün aileler yok oldu, yaklaşık 2.000 kişi öldü. Bu felaketten en çok etkilenen ise bölgenin en büyük köyü olan Longarone oldu. Yaşanan faciaya rağmen baraj o kadar sağlamdı ki neredeyse hiç hasar görmemişti. Bu dev yapı hâlâ bulunduğu yerde tüm görkemiyle kale gibi durmakta. Felaketten kurtulan birkaç kişi ise başka köylere yerleşip hayatına devam etti.
Baraj jeolojik raporlar dikkate alınmaksızın ve olası tektonik problemler göz ardı edilerek Monte Toc dağına bitişik şekilde inşa edilmişti. Aslında 1960 yılında, baraj inşaatı tamamlandıktan kısa bir süre sonra küçük çaplı da olsa heyelanlar yaşanmıştı ve bölge halkında Monte Toc’un çökebileceğine dair endişeler vardı. Dahası, inşaatçılar ve yöneticiler, toprak koruma gereksinimlerini yerine getirmemiş ve baraj gölünü emniyet düzenlemelerinin üzerindeki seviyelere kadar doldurmuşlardı. Finansal kaygılar vadide çevresel faktörlerin değerlendirilmesini ve insan hayatının tehdit altında olduğu gerçeğini gölgede bırakmıştı. Felaketin ardından baraj inşaatının arkasındaki İtalyan hükümeti ve mühendisler barajı inşa ettikleri için şiddetle eleştirildi. Yakın bölgelerdeki yerel halk bölgenin sismik değişimlerinden ve jeolojik istikrarsızlıktan kaynaklanabilecek olası felaketler konusunda uyarıldı.
Hiçbir risk hesaplanmaksızın inşa edilen bu dev baraj inşa edildiği dönemden beri dünyanın en yüksek barajı olma ünvanını koruyor. Felakette barajın hasar görmemiş olması mühendislerin iyi iş çıkardığının kanıtı olarak değerlendirilmiş. Ancak şimdi bu devasa yapı işlevsiz bir şekilde dev bir beton yığını olarak öylece duruyor, adeta insanoğlunun ne kadar ahmak olduğunu sürekli hatırlatacak ve yaşanan trajediyi asla unutturmayacak bir anıt gibi!
Felaketin bilgisayar simülasyonu için:
9 Ekim 1963 günü saat 10:39’da Monte Toc dağının tepesinden saatte 68 mil hızla 340 milyon metreküp kaya çöktü. Çöken kayaların baraj göletine düşmesi ise felaketin başlangıcı oldu. Düşen kayalar yaklaşık 50 metreküp sudan oluşan 250 metre yükseklikte devasa bir dalga üretti. Bu mega tsunami, suyun felaket derecesinde yükselmesine neden oldu ve bu dev dalga vadinin çevresindeki köyleri neredeyse tamamen yok etti. Bu köylerde yaşayan bütün aileler yok oldu, yaklaşık 2.000 kişi öldü. Bu felaketten en çok etkilenen ise bölgenin en büyük köyü olan Longarone oldu. Yaşanan faciaya rağmen baraj o kadar sağlamdı ki neredeyse hiç hasar görmemişti. Bu dev yapı hâlâ bulunduğu yerde tüm görkemiyle kale gibi durmakta. Felaketten kurtulan birkaç kişi ise başka köylere yerleşip hayatına devam etti.
Baraj jeolojik raporlar dikkate alınmaksızın ve olası tektonik problemler göz ardı edilerek Monte Toc dağına bitişik şekilde inşa edilmişti. Aslında 1960 yılında, baraj inşaatı tamamlandıktan kısa bir süre sonra küçük çaplı da olsa heyelanlar yaşanmıştı ve bölge halkında Monte Toc’un çökebileceğine dair endişeler vardı. Dahası, inşaatçılar ve yöneticiler, toprak koruma gereksinimlerini yerine getirmemiş ve baraj gölünü emniyet düzenlemelerinin üzerindeki seviyelere kadar doldurmuşlardı. Finansal kaygılar vadide çevresel faktörlerin değerlendirilmesini ve insan hayatının tehdit altında olduğu gerçeğini gölgede bırakmıştı. Felaketin ardından baraj inşaatının arkasındaki İtalyan hükümeti ve mühendisler barajı inşa ettikleri için şiddetle eleştirildi. Yakın bölgelerdeki yerel halk bölgenin sismik değişimlerinden ve jeolojik istikrarsızlıktan kaynaklanabilecek olası felaketler konusunda uyarıldı.
Hiçbir risk hesaplanmaksızın inşa edilen bu dev baraj inşa edildiği dönemden beri dünyanın en yüksek barajı olma ünvanını koruyor. Felakette barajın hasar görmemiş olması mühendislerin iyi iş çıkardığının kanıtı olarak değerlendirilmiş. Ancak şimdi bu devasa yapı işlevsiz bir şekilde dev bir beton yığını olarak öylece duruyor, adeta insanoğlunun ne kadar ahmak olduğunu sürekli hatırlatacak ve yaşanan trajediyi asla unutturmayacak bir anıt gibi!
Felaketin bilgisayar simülasyonu için: