Sırf insanlar için konuştukları bir dil.
Kediniz her gün yanınıza gelir, öfkeyle size bakar ve morali bozuk bir şekilde “miyav” der. Kedice konuşmuyor olabilirsiniz ama ne demek istediği oldukça açıktır: “Beni hala beslemedin, seni gaddar!”
Ev kedileri, nadiren birbirlerine miyavlar ve insan dostlarıyla iletişim kurmak için seslerini kullanma konusunda benzersizlerdir. Peki kedi dostlarımızı, bizimle bu kadar konuşkan yapan şey nedir?
Uzmanlar, cevabın evcilleştirmeyle ilgisi olduğunu söylüyor.
John Bradshaw ve Charlotte Cameron-Beaumont, The Domestic Cat: The Biology of Its Behaviour (Cambridge University Press 2000) kitabında kedilerin, insanlarla yaşamaya başlamadan yaklaşık 10.000 yıl önce yalnızlığı sevdiklerini söylüyor.
Kedilerin ataları, kendi türlerinin diğer üyeleriyle nadiren karşılaştığından, iletişim kurarken seslerini kullanmaları gerekmiyordu. Bunun yerine bu vahşi kediler, koku duyularıyla ya da ağaç gibi nesnelere sürtünerek ya da idrarlarını yaparak iletişim kuruyorlardı. Bu şekilde kediler, bir mesaj göndermek için diğer yaramaz kedigillerle yüz yüze gelmek zorunda değildi. Georgia’daki Mercer Üniversitesi’nde hayvan davranışlarını inceleyen psikolog John Wright, kedilerin birbirleriyle hala çoğunlukla bu şekilde iletişim kurduğunu söylüyor.
Wright, “Diğer duyuları kullanmak bu kadar yeterliyken, neden seslerini kullansınlar ki?” diyor.
İnsanlar, kedigiller kadar iyi bir koku duyusuna sahip değil (ayrıca yeni bir kanepenin her yerine idrarını yapan bir kediyi takdir etmemiz pek olası değil). Bu nedenle kediler, istediklerini elde etme olasılıkları en yüksek olan yolla, miyavlayarak, insanlarla iletişim kurar. Wright, “Kediler, manipülatiftir.” diyor. “Sözlü iletişimi bir araç olarak kullanıyorlar.”
Birçok kedi, farklı ihtiyaçları ve duyguları ifade etmek ya da farklı tepkiler vermek için bir miyav dağarcığı bile geliştirir. Örneğin, kediniz sizi karşılarken sesini titretebilir, dışarı çıkmak için samimi bir istekle tiz sesiyle miyavlayabilir ya da yüksek sesle miyavlayarak yiyecek isteyebilir.
İnsanlarla iletişimlerinde miyavlama, kısmen öğrenilmiş bir davranıştır. Tüm kediler, yavru kediyken yaralandıklarında, hava soğukken annelerinin dikkatini çekmek için ya da anneleri yanlışlıkla üstlerine oturduğunda miyavlar. Ev kedileri bu davranışı yetişkinlikte uygulamaya devam ederken, vahşi kediler (dışarıda yaşayan, sahipleri olmayan evcil kediler) bu davranışı genelde büyüyünce bırakır.
Behavioral Processes dergisinde yayınlanan bir çalışmada yabani kedilerin, sahipleri olan evcilleştirilmiş kedilerden çok daha fazla hırlama ya da tıslama olasılığının olduğu bulundu. Yabani kediler insan, oyuncak bebek ve köpek gibi bir ayrım gözetmeden miyavlayabiliyor. Ev kedileri ise çok daha sık ve sadece insanlara miyavlıyor, bu da onların özellikle sahipleri için miyavlamayı bir dil olarak geliştirdiklerini gösteriyor. Başka bir deyişle, kediniz size miyavlıyor çünkü başlangıçtan beri miyavlamanın dikkatinizi çektiğini öğrendi.
Wright, kedinizin ne dediğini merak ediyorsanız, iletişimi teşvik etmenin mümkün olduğunu söylüyor. İnsanlar, kedilerinin cırlamalarına ve miyavlamalarına kelimelerle ve dikkatle yanıt verirse, neredeyse sohbet edermiş gibi karşılıklı bir diyalog kurabilirler.
Wright, “Cümlelerinizi yeterince olumlu ve tahmin edilebilir kurarsanız, kedi, sesinizi dinleyebilir ve sizinle iletişim kurmaya çalışabilir.” diyor.
Live Science. Isobel Whitcomb. 27 Kasım 2020.
