Paris’te 12. yüzyıldan kalma Notre Dame Katedrali, binanın kulesinin bir kısmını çökerten şok edici bir yangın geçirdi.
Notre Dame Katedrali’nin çan kulesi, 15 Nisan 2019’da çıkan yangınla yıkıldı. C: Geoffroy Van Der Hasselt/AFP/Getty
Yangının sebebi tam olarak bilinmiyor, ancak binadaki devam eden yenileme çalışmaları ile bağlantılı olabileceği düşünülüyor. Ünlü ikiz kuleli kilisenin ne kadarının yangında zarar gördüğü henüz belli değil, ancak kilisenin ünlü vitrayı da dahil olmak üzere hasar büyük gözüküyor.
Michigan State Üniversitesi’nde inşaat ve çevre mühendisliği profesörü ve yapı yangınları konusunda uzman Venkatesh Kodur, “Bu yangında sıcaklık kolaylıkla 930 ila 1.037 santigrat dereceye ulaşmış olabilir. Ve camlar yaklaşık 650 derecede parçalanır.” diyor.
Zorlu Geçmiş
Notre Dame katedrali ilk kez zor durumda kalmıyor.
Notre Dame Katedrali, muhteşem vitray pencereleriyle ve gotik mimarisiyle ünlü. C: Gurgen Bakhshetyan/Shutterstock
1163 yılında başlayan, akıl almaz derecede büyük bir inşaat projesinin nihai sonucu olan ünlü katedral, 1345’te tamamlandı. Seine nehrindeki Notre Dame, Saint-Étienne katedralinin en az 400 yıl önce durduğu bir noktada yer alıyor.
Resmi katedral tarihine göre, Maurice de Sully, 1160’da Paris piskoposu seçildiğinde, Saint-Étienne’in yıkılmasını ve Bakire Meryem’e adanmış yeni bir katedralin yeniden inşasını önerdi. Bu, tüm alan için yeni kentsel bir planlamayı içeren çok büyük bir projeydi.
Hiçbir yapı, inişleri çıkışları olmadan 856 yıl boyunca ayakta kalamaz. Notre Dame için kötü anlar arasında 17. yüzyıl vardı. XIV Louis’nin saltanatı katedralde korkunç değişiklikleri beraberinde getirdi. Orijinal vitray pencereler düz cam ile değiştirildi; Açıklığı genişletmek için ana kapıdaki bir direk yıkılarak taşıma vagonlarının geçmesi sağlandı.
Fransız Devrimi ise daha yıkıcıydı. Katedralin resmi tarihine göre, devrimciler Notre Dame’de yer alan ve monarşi karşıtı heyecan ile 28 kral heykelini yıktı. Ayrıca, Bakire Meryem dışında bir çok diğer heykeli yıktılar ve 13. yüzyılda dikilen kilisenin orijinal kulesini de yıktılar.
Devrimden sonra, 1801 Concordat adlı bir anlaşma ile Notre Dame, Katolik Kilisesi’ne geri verildi. Fransız general ve nihayetinde imparator olan Napoleon Bonaparte, zarar görmüş katedrali 1804 yılında taç giyme yeri olarak seçti. Bonaparte’nin ekibi, bir Yunan tapınağı gibi görünmesi için Notre Dame’nin Gotik mimarisi üzerine kumaşlar astı. O andan itibaren, bina imparatorluk törenleri için kullanıldı, ancak 1800’lerin Romantik hareketine kadar kargaşa içinde kaldı. Victor Hugo’nun, 1831’de yayınlanan “Notre-Dame’in Kamburu” adlı ünlü romanı, Paris’in ortasındaki parçalanan binaya olan ilgiyi yeniden canlandırdı.
Şehir yetkilileri ve arkasındaki kamu desteği ile mimar Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc, 1843’te katedrali kurtarmak için büyük bir yenileme projesi başlattı. Bu proje, yeni gerçekleşen yangından önce göründüğü gibi Notre Dame’i yaratan 20 yıllık bir projeydi: Eski kule yerine, gargoyle heykelleri eklenmişti ve yeni duvar resimleri boyanmıştı. Katedralin resmi web sitesine göre, bu tadilat projesinde ayrıca rahiplerin ibadet hizmetlerine hazırlandıkları yeni bir kutsal yapı da dahildi.
Notre Dame katedralinin yangından önceki görünümü
Günümüzdeki Hasar
Daha sonraki 150 yıl boyunca katedral, nef bölümündeki lekeli vitrayların restorasyonu ve binanın batı cephesinin temizlenmesi için on yıl süren bir çaba da dahil olmak üzere, daha fazla makyaj gördü.
Son yıllarda, bina tekrar yaşını gösterdi. Geçen yıl, Paris’teki Notre-Dame Dostları Vakfı, katedralin onarımını finanse etmek amacıyla ABD’de büyük bir bağış toplama kampanyası başlattı. Yıllarca süren kirlilik ve aşınmalar, cephe ve ünlü uçan payandaları çatlatmıştı. Fransız hükümeti tadilatlara 50 milyon dolar verme vaadinde bulunmuştu, ancak Paris Başpiskoposu toplam maliyetin 185 milyon dolara ulaşacağını tahmin etmişti.
Kodur, büyük olasılıkla, katedralin taş duvarlarının dayanabileceğini, ancak ateşin sıcaklığından ve itfaiyeciler tarafından alevleri kontrol etmek için kullanılan soğuk suyun, taş duvarların çatlamasına ve zayıflamasına neden olabileceğini söylüyor. Ahşap çatı ise, içindeki herhangi bir örtü, dekorasyon veya yanıcı nesne ile birlikte artık yok.
Fransız makamlarına göre, en çok ihtiyaç duyulan bu tadilat, katedralde çıkan şiddetli yangının nedeni olabilir. Ancak katedralin hazinelerinin bir kısmı da aynı tadilat çalışmaları sayesinde kurtarılmış olabilir.
Büyük yangından yaklaşık dört gün önce, restorasyon çalışmaları için güneybatı Fransa’ya gönderilmek üzere binanın tepesinden bir düzineden fazla dini heykel kaldırıldı.
Live Science. 15 Nisan 2019.