Avrupa ve Amerika’da şehirlerarası yollara güneş paneli döşüyorlar. Ucuz ve temiz güneş enerjisi Türkiye için de şart; çünkü güneş enerjili otoyollarla ülkemizin yıllık elektrik tüketiminin üç katını üretebiliriz. Dünyada güneş ışığından elektrik üreten en büyük 6 güneş enerjili yolunu görelim.
Nitekim Akkuyu nükleer güç santrali için gereken uranyum pahalı ama güneş ışığı bedava; çünkü her gün güneş doğuyor. Bu sebeple Avrupa ve Amerika’daki şirketler, şehirlerarası yolları güneş ışığını elektriğe çeviren güneş paneli sistemleriyle kaplamaya karar verdiler.
Güneş enerjili otoyollar Türkiye gibi otobanlarla kaplı bayındır bir ülkenin yıllık enerji ihtiyacının 3 katını karşılıyor; yani önümüzdeki 10 yıl için yaklaşık 3 milyar dolar masraf yaparsak (nüfus artışını da hesaba katarak) Türkiye’nin gelecek 40 yıldaki enerji ihtiyacını karşılayabiliriz. Hem de Rusya’dan doğal gaz satın almadan ve Rusya’ya enerjide yüzde 53 oranında bağımlı olmadan.
SANAYİ TİPİ GÜNEŞ PANELİ
Ben de 5 yıl önce güneş enerjili otoyolları detaylarıyla yazmış ve iki yıl önce bu yazıyı güncellemiştim. Tabii aradan geçen zamanda güneş paneli döşeli otoyollar ticari ürün oldu. Bugün Fransa, Amerika ve Çin en işlek otoyolları, kaldırım ve bisiklet yollarını güneş paneliyle kaplıyor. Öyleyse dünyanın en gelişmiş 6 güneş enerjili yolunu görelim.
1. SOLAR ROADWAYS
Solar Roadways yollara güneş paneli döşemek için resimdeki gibi pütürlü kırılmaz camla kaplı güneş paneli birimleri kullanıyor. Bunlar bal peteği gibi altıgen olan, yani minimum yer kaplayarak maksimum yüzey alanı sağlayan güneş panelleri.
Pütürlü oldukları için ıslak havada veya karda üstlerinden geçen araçların kaymasına neden olmuyorlar. Ayrıca ısı farklılıklarından doğan genleşme ve büzülmeye karşı da son derece dayanıklılar; yani soğukta veya sıcakta çatlamıyorlar.
Dahası altlarında LED lambalar var ve bu yüzden yere döşenmiş LED TV gibi çalışıyorlar: Solar Roadways yollarına yazı yazmak ve bunları yön gösteren yol tabelası ya da uyarı levhası gibi kullanmak mümkün. Öyle ki “ileride toprak kayması veya yol çalışması var” yazabilirsiniz. Hatta geyik ya da ayı çıkabülü diyebilirsiniz.
FİBER İNTERNET
Bildiğiniz gibi yollar zaten kazılmış ve doğada zaten yol açılmış durumda; yani güneş paneli ile elektrik üretmek için 700 bin zeytin ağacı kesmek gibi bir sıkıntıya girmeye gerek yok. Petrol tükenirken asfalt da pahalandığı için güneş enerjili otoyollar aslında çok ekonomik.
Dahası yolun altındaki blokaj malzemesinin içine fiber internet döşeyebiliyorsunuz. Kısacası güneş enerjili otoyollar ile iletişim ve ulaşımı tek bir bakanlık halinde birleştirmek her zaman mümkün olacak. Tabii bu yollar bozulunca veya heyelanla kapanınca karayollarına da haber verecek.
Güneş enerjili otoyollara LED lamba yerleştirebilir ve yol yüzeyini LED uyarı ekranına dönüştürebilirsiniz. Hatta yolun altından fiber internet döşersiniz. Hem de ağaç kesmeden ve yeni yol kazmadan.
GELECEĞE BAKIŞ
Ancak, bir ülkenin enerji ihtiyacının 3 katını güneş paneli kaplı otoyollarla karşılamak; inşaat şirketlerinden karayolları müdürlüğüne, petrol şirketlerinden termik santral işletmecileri ve enerji dağıtım şirketlerine birçok kurumun gelir modeline aykırı olabiliyor.
Nitekim Solar Roadways’in St. Louis otoyollarını güneş paneli ile döşeme projesi bürokratik sebeplerle iptal oldu. Bununla birlikte Arabistan yarımadası ve Hindistan Solar Roadways için büyük pazarlar. Şirket de Güney Kore, Avustralya, Dubai, Abu Dabi ve Avusturya gibi ülkelere güneş enerjili otoyol döşemeyi planlıyor (Avusturya’nın Arap ülkeleri kadar ışık almayan bir kuzey ülkesi olduğuna özellikle dikkat edelim).
2. FRANSA
Fransa daha 2016 sonunda toplam 2880 adet güneş paneli ile kaplı olan 1 km uzunluğunda ve demo amaçlı bir güneş enerjili otoyol açtı. Bu yol Fransız şirketi Colas’ın Wattway panelleriyle kaplandı. Bunlar Solar Roadways kadar gelişmiş değil ama başka avantajları var:
Örneğin, üstlerinden geçen araçların ağırlığı altında ezilmeyecek kadar sağlam paneller. Sadece LED lamba, fiber internet ve akıllı yol (nesnelerin interneti) gibi ileri teknolojileri desteklemiyorlar. Ancak bu paneller Amerikan çözümünden daha ucuz, daha ince ve daha hafif olan ürünler.
Özellikle turistik bölgelerde doğal ve kültürel dokuyu bozmadan kullanılmaya son derece uygunlar. Hatta 1 km’lik Wattway yolu 3400 kişilik bir kasabanın bütün sokak lambalarını besliyor.
Bu açıdan, enerji ihtiyacının büyük kısmını nükleer güç santrallerden karşılayan Fransa’nın bile güneş enerjisine geçtiğine dikkat edelim (biz ise Mersin, Akkuya’da nükleer santral inşa ediyoruz).
3. COLAS WATTWAY VE GEORGİA
Amerikalılar Avrupa pazarına girmeyi düşünürken Fransızlar Georgia eyaletine geldiler bile. Bu bağlamda Ray C. Anderson Vakfı, Alabama ile Georgia sınırında 50 metrekarelik bir demo yol döşedi. Bu sistem vakfın yaklaşık 30 km uzunluğundaki bir hat üzerinde test ettiği yenilenebilir enerji teknolojilerinden sadece biri.
Diğer sistemlerin arasında ise yol kenarında bulunan ve yoldaki pislikleri yağmur suyu ile otomatik olarak temizlemek üzere tasarlanmış olan çevreci drenaj kanalları ve elbette Tesla elektrikli araçlar için güneş paneli destekli şarj istasyonları bulunuyor.
4. ÇİN’DE GÜNEŞ ENERJİSİ
Çin dünyanın en büyük termik santral endüstrilerinden biri ve kömür yakarak hem çevreyi kirletiyor hem de küresel ısınmaya yol açıyor. Bununla birlikte Çin dünyanın güneş enerjisine en hızlı geçen ülkesi. Yine de 1,3 milyarı aşkın nüfusunu tümüyle güneş enerjisine geçirmesi en az iki kuşak alacak.
Her durumda Qilu Taşımacılık Geliştirme Grubu, Jinan’da 1 km’lik güneş enerjili test otoyolu açtı: Altta yalıtım malzemesi, ortada güneş paneli ve üstte hazır olun, SAYDAM BETON var ve bu çok önemli; çünkü saydam beton kaplı yollar üstünden 20 tonluk hafriyat kamyonu geçse bile çökmez.
Bu kez iki yönlü 5875 metrekarelik bir yoldan söz ediyoruz ve bu yol yılda 1 gigawatt saat elektrik üretiyor. Hürriyet gazetesine göre Türkiye 2017 yılının ilk 6 ayında 138 milyar 251 milyon 643 bin kilowatt saat elektrik tükettiğine göre, sadece 1 km’lik güneş enerjili otoyolun neler yapabileceğini görebilirsiniz.
Tabii orası Çin olduğu için bazıları yoldaki güneş panellerini çalmışlar (muhtemelen teknoloji hırsızlığı yapmak için) ve yol daha sonra onarılmış. Peki Hollanda ne yapıyor?
5. GÜNEŞ ENERJİLİ BİSİKLET YOLLARI
Hollanda çevre koruma alanında en ileri ülkelerden biri olduğu için direkt damardan girdi ve güneş enerjili bisiklet yolu açtı. Krommenie kasabasına döşenen yeni güneş panelleri aslında arabaların ağırlığına dayanamayan zayıf tasarımlar.
Ancak, üstlerinden geçen elektrikli bisikletleri şarj ediyorlar. Böylece yaşlı veya engelli insanlar yorulmadan bisiklet kullanabiliyor.
Yine sayılarla konuşacak olursak bu bisiklet yolu bir yıl içinde metrekarede 70 kilowatt saat elektrik üretmiş; yani üç konutun yıllık ihtiyacını karşılayacak kadar enerji sağlamış. Üstelik o kadar estetik bir yol ki hiç göze batmıyor ve şehir dokusunu bozmuyor.
6. GÜNEŞ ENERJİLİ KALDIRIMLAR
Güneş enerjisinin artan nüfus ve ağır sanayi ihtiyacını karşılamak üzere ne kadar ölçeklenebilir olduğunu görmek için güneş enerjili kaldırımlara da bakalım. Örneğin, Platio şirketi Budapeşte’deki Prologis tesisinin kaldırımlarına güneş paneli döşedi.
Güneş paneli derken bunlar aynı zamanda piezoelektrik destekli; yani mekanik enerjiyi de elektriğe çeviriyor. Kısacası hem güneş ışığından elektrik üretiyor, hem de yayalar yolda yürürken adımların yarattığı titreşimden elektrik üretiyor (buyurun, buradan yakın!).
Öyle ki Budapeşte’deki sistem pik kapasitede 720 watt elektrik üretiyor ki bu yolu döşemenin sadece 1 gün aldığına dikkat ederseniz güneş enerjisinin farklı enerji üretim sistemleriyle ne kadar uyumlu olduğunu görebilirsiniz.
ENDÜSTRİ 4.0 MÜHENDİSLERİNE NOT
Lafı uzatmayalım: Bugün biz havanın kapalı olduğu yağmurlu günlerde yağmur damlalarından elektrik üreten güneş paneli imal ettik. Yetmedi pencerelere cam gibi döşenen saydam güneş panelleri tasarlıyoruz.
Elon Musk’ın SolarCity şirketinin ürettiği güneş kiremitleri ise bir çatının tamamından elektrik üretmeyi sağlıyor. Ayrıca güneş ışığı ve hatta güneş ısısından elektrik üreten grafen boya tasarlıyoruz; yani pek yakında duvar yazıları, renkli giysileriniz ve rujla ojeleriniz bile güneşten elektrik üretecek.
Güneş enerjisi yük takibi destekliyor; yani bir doğal gaz santrali arıza yaparsa İstanbul’un eksilen elektriğini anında karşılıyor. Gündüz ürettiğiniz elektriği duvar pillerinde depolayarak akşam evde kullanıyorsunuz (hatta doğal gaz santrali elektriğini bile Powerwall pillerde depolayabiliriz!). Dahası kesinlikle ve kesinlikle baz yük gerektirmiyor.
Türkiye’de yeni mevzuat gereği, yurttaşlarımız da kendi evlerinin çatısında elektrik üretebilecek ve bu elektriği dağıtım şirketlerine satabilecekler. Tek sorun 3 kilowatt saatlik bir sistemin lisans bedelini, güneş enerjisinin en büyük rakibi olan enerji dağıtım şirketlerine ödemek zorunda olmamız.
Apple’ın yeni genel merkezinin çatısı güneş panelleriyle kaplı
ENERJİ BAĞIMSIZLIĞI
Bu yüzden çatıda güneş enerjisi 8800 dolara mal oluyor (küçük çaplı sistemlere yaklaşık 5000 TL harcanıyor). Ben de buradan başta Türk Telekom olmak üzere Türkiye’nin bütün şirketlerine sesleniyorum: Apple yeni genel merkezinin çatısını güneş panelleri ile kapladı.
Tesla’nın yılda 35 gigawatt saatlik elektrik depolamaya yeterli sayıda pil üreteceği Gigafactory’nin çatısı güneş panelleriyle kaplanıyor. Peki sadece Bursa’da kaç otomotiv, ağır sanayi ve tekstil fabrikası var? (Unutmayın ki güneş enerjisi 30 yılda dünyaya 19 trilyon dolar kazandıracak).
Biz de yeni mevzuattan yararlanıp organize sanayi bölgelerinin elektriğini güneş enerjisi santralleri, güneş paneli kaplı fabrika çatıları ve rüzgar gülleriyle üretirsek ülkemiz hızla kalkınır. Endüstri 4.0’ı gerçekleştirip uluslararası rekabet gücünü artırmamız için enerjide dışa bağımlılıktan kurtulmalıyız. Bunu bize ancak güneş ve rüzgar enerjisi sağlar.
kaynak
