Benjamin Franklin tarafından 18. yüzyılda mekaniksel versiyonu yapılan, bir zamanlar insanların bu alet yüzünden delirdiğine inanılan ve akabinde yasaklanan alet Glass Harmonica… Bizden tavsiye bilgisayardan dinleyerek herhangi bir beyinsel etki beklemeyin. Ama yine de çok uzun süre dinlendiğinde hafif bir baş ağrısı yapıyor.
Yazıyı okurken dinlemeniz için tüyler ürpertici bir glass harmonica eseri
Bu ilginç müzik aleti Glass Harmonica ya da Cam Armonika olarak da bilinir
Cam Armonika, 1740’da İrlandalı müzisyen Richard Puckeridge tarafından içi farklı miktarlarda dolu cam su kadehleri ile bir gösteride kullanır
Benjamin Franklin ise 1758’de aletin mekaniksel versiyonunu icat eder ve adını armonika koyar
İtalyancada “armonica” harmoni yani iki veya daha çok sesin aynı anda kulağa hoş gelecek biçimdeki uyumudur
Franklin’in pedallı versiyonunda yatay olarak 37 kase demir, dingilli ve iç içe tutturulmuş bir şekilde ayakla dönmektedir.
Parmaklar ıslatılarak veya nemlendirilerek çalınır
Peki glass harmonica zamanında neden yasaklandı?
İnsan beyni 4000 heartz altındaki sesleri algılayamaz, bu alet ise 1000 ve 4000 heartz arasındaki sesleri çıkartıyor
Beyin 1000 ve 4000 heartz arasındaki sesleri algılayamadığından duyma problemleri oluşur
Sağ ve sol kulak arasındaki nirengi noktası “katman/safha farklılığına” (phase differences) yol açar
Dolayısıyla armonikayı ruhsal durumu bozuk kişilerin çalması ve dinlemesinin sağlıklı olmadığı düşünülür.
Dinlerken enstürmanı görsel ve duyusal olarak algılasanız bile bir boşluğa düşersiniz.
Bilgisayardan dinleyerek herhangi bir algı sorunu yaşamaya çalışmayın, çünkü mikrofon ile canlı dinleme frekans aralığı aynı değildir
Bu devasa müzik aletinden çıkan güzel sesi, Franklin’in eşi “meleklerin müziği” olarak adlandırmıştır
Mozarth, Hassa, Bach, Beethoven, Donizetti, Strauss ve birçok besteci cam armonika için beste yapar
Ayrıca cam üzerindeki notalar boyanırken kurşunlu boya kullanılır
Beethoven’ın ölümüne neden olan kurşun zehirlenmesinin nedeni olarak ise armonika gösterilir
Son olarak zamanımızda popülaritesini kaybetmesinin sebebi konser salonlarında yeterli sesi çıkartamamasıdır
Glass Harmonica yapımcısı Gerhard Finkenbeiner’i izleyelim…
Glass Harmonica'nın 1968 yılında Andrei Khrzhanovsky tarafından yapılan animasyon filmi. Müthiş... Mor ve Ötesi'nin Uyan adlı şarkısının klibinden de bir bölümünü biliyorsunuzdur muhtemelen... Animasyon birçok şey anlatıyor aslında...
Yazıyı okurken dinlemeniz için tüyler ürpertici bir glass harmonica eseri
Bu ilginç müzik aleti Glass Harmonica ya da Cam Armonika olarak da bilinir
Cam Armonika, 1740’da İrlandalı müzisyen Richard Puckeridge tarafından içi farklı miktarlarda dolu cam su kadehleri ile bir gösteride kullanır
Benjamin Franklin ise 1758’de aletin mekaniksel versiyonunu icat eder ve adını armonika koyar
İtalyancada “armonica” harmoni yani iki veya daha çok sesin aynı anda kulağa hoş gelecek biçimdeki uyumudur
Franklin’in pedallı versiyonunda yatay olarak 37 kase demir, dingilli ve iç içe tutturulmuş bir şekilde ayakla dönmektedir.
Parmaklar ıslatılarak veya nemlendirilerek çalınır
Peki glass harmonica zamanında neden yasaklandı?
İnsan beyni 4000 heartz altındaki sesleri algılayamaz, bu alet ise 1000 ve 4000 heartz arasındaki sesleri çıkartıyor
Beyin 1000 ve 4000 heartz arasındaki sesleri algılayamadığından duyma problemleri oluşur
Sağ ve sol kulak arasındaki nirengi noktası “katman/safha farklılığına” (phase differences) yol açar
Dolayısıyla armonikayı ruhsal durumu bozuk kişilerin çalması ve dinlemesinin sağlıklı olmadığı düşünülür.
Dinlerken enstürmanı görsel ve duyusal olarak algılasanız bile bir boşluğa düşersiniz.
Bilgisayardan dinleyerek herhangi bir algı sorunu yaşamaya çalışmayın, çünkü mikrofon ile canlı dinleme frekans aralığı aynı değildir
Bu devasa müzik aletinden çıkan güzel sesi, Franklin’in eşi “meleklerin müziği” olarak adlandırmıştır
Mozarth, Hassa, Bach, Beethoven, Donizetti, Strauss ve birçok besteci cam armonika için beste yapar
Ayrıca cam üzerindeki notalar boyanırken kurşunlu boya kullanılır
Beethoven’ın ölümüne neden olan kurşun zehirlenmesinin nedeni olarak ise armonika gösterilir
Son olarak zamanımızda popülaritesini kaybetmesinin sebebi konser salonlarında yeterli sesi çıkartamamasıdır
Glass Harmonica yapımcısı Gerhard Finkenbeiner’i izleyelim…