Paris Airshow'da 'Milli Muharip Uçak' Rüzgarı Esecek

[Alper Altun]

​

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ'den (TUSAŞ) yapılan açıklamaya göre, 17'nci Uluslararası Paris Airshow, Fransa'nın Paris Le Bourget Havalimanı'nda 17-23 Haziran'da gerçekleştirilecek.

Dünyanın en büyük havacılık ve uzay fuarlarından olan Paris Airshow'da Türkiye için tarihi bir gelişme yaşanacak. Fuarda, TUSAŞ'ın ana yüklenici olduğu ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere yürütülen MMU Projesi'nin birebir modeli ilk defa Paris'te görücüye çıkacak.

Türkiye, böylece, yeni nesil uçak kategorisinde önemli bir yeri bulunan 5'inci nesil muharip uçağını, ABD, Rusya, Çin'den sonra üretebilecek altyapı ve teknolojiye sahip olduğunu bir kez daha gösterecek. TUSAŞ'ın projede ana hedefleri doğrultusunda muharip uçak tasarımı, üretimi, sertifikasyonu çalışmalarıyla tüm yerli ve milli imkanlar devreye sokulacak.

Yerli ve milli sistemler de fuarda olacak

TUSAŞ, dünyanın en büyük savunma ve havacılık fuarı olan Uluslararası Paris Airshow'da ilk kez kamuoyunun karşısına çıkaracağı MMU modelinin yanında, diğer ürünleriyle de gövde gösterisi yapacak.

Atak ve Gökbey helikopterleri, Anka insansız hava aracı ve Hürjet fuarda sergilenecek sistemler arasında bulunuyor. ATAK helikopteri, fuar boyunca uçuş gösterisi yapacak.

"Yapabileceğimizi göstereceğiz"

Açıklamada görüşlerine yer verilen TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, MMU Projesi'nin önemine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Türkiye'nin en önemli projesini yürütmenin verdiği gururu bir üst noktaya taşıdık. Dünya genelinde sayılı ülkelerin yaptığını yapacağız. Yapabileceğimizi de göstermek için ilk kez Paris'te MMU'yu sergileyeceğiz. Türkiye teknolojik altyapı olarak diğer ülkelerden farkının olmadığını göstermiş olacak. Bunun kararlılığı içinde çalışıyoruz. Şirket olarak disiplinli şekilde Türkiye'nin ilklerini yapmaya talibiz. Bu hedeflerimizi gerçekleştirmek için şirketimizi büyütmeye ve mühendis ordusu kurmaya devam edeceğiz. Tüm nitelikli ve 'Ülkem için benim de payım olsun.' diyen mühendislerimizi bekliyorum. TUSAŞ, sizler için kapısını açtı. Sizlerden azim, kararlılık, sabır ve çalışmanızı bekliyoruz."

AA

 

[Doruk Ata TANRIVERDİ]

Atak ve Ankayı yapan uçağı her türlü yapar

helikopterin mekaniği daha zordur ama kullanışsız.

 

[Ibrahim Özveren]

Cok guzel hareketler bunlar

 

[Ali Serhat Karacan]

Meslek gereği jet motor üretemeyip milli ucak yapıyoruz demek aldatmacadan ibaret,Turkiyede sanayi montaj olarak genlere işlenmiş ar-ge fuzuli masraf ve meşakkatli geliyor..bu sadece savunma sanayinde değil tüm sanayimiz montaj üzerine kurulu..koskoca ülke motor üretemiyor normal dandik bir motor üretemiyordu

Uçak yapıyoruz demek kandırmaca tıpkı balistik kıtalar arası füze yapıyoruz palavrası ile yarışan bir palavradır

 

[Ali Serhat Karacan]

Atak ve Ankayı yapan uçağı her türlü yapar

helikopterin mekaniği daha zordur ama kullanışsız.

Büyük yanlış bir bilgi./Fatal Error
Anka dediğim yapboz birleştirme Atak dediginde italyan helikopteri..uçak içlerinde en zor olanıdır..teknolojide hız çok önemlidir birşey ne kadar hızlanırsa hata/aksilik oranı artar

 

[Doruk Ata TANRIVERDİ]

Büyük yanlış bir bilgi./Fatal Error
Anka dediğim yapboz birleştirme Atak dediginde italyan helikopteri..uçak içlerinde en zor olanıdır..teknolojide hız çok önemlidir birşey ne kadar hızlanırsa hata/aksilik oranı artar

bence yanlış olan bilgi seninki.

helikopter mekaniği çocukluktan beri bana hep zor gelmiştir.

uçağın aksine motoru yan duruyor ama işleyişi gereği helikopter havaya kalkıyor.

 

[Ibrahim Özveren]

Cahilligime verin ama bence butun parcalari Turkitede yapılmıyor diye boyle devasa projelere burun kivirmak yakismaz. Her firma kendi alaninda dunya uzerinde bir uzmanlik sahibi pozisyonundadir ve en efektif sekilde en ucuza o parcayi yapma strukturune sahiptir. Senim sirf milli olsun diye sifirdan bu parcalari uretmen akillica is olmaz ve sadece zarari olur.

Amerikanin F35 projesini Lockhead Martin uslenmisti galiba. Bu projeyi kendi ulkesinde yapabilecek kapasitesimi yokmu Amerikanin? Ama gel gor ki 10+ üzerindeki parcasi Turkiyede uretiliyor. Sebebi gayet acik. Parca strukturu ulkemizde mevcut ve ucuza tedarik edebiliyorlar. Neden kendi ulkelerinde yapmayi zorunlu görsünler. Ama her halukarda F35 bir amerikan uçağı olduğunu herkes belirtir

 

[Doruk Ata TANRIVERDİ]

Cahilligime verin ama bence butun parcalari Turkitede yapılmıyor diye boyle devasa projelere burun kivirmak yakismaz. Her firma kendi alaninda dunya uzerinde bir uzmanlik sahibi pozisyonundadir ve en efektif sekilde en ucuza o parcayi yapma strukturune sahiptir. Senim sirf milli olsun diye sifirdan bu parcalari uretmen akillica is olmaz ve sadece zarari olur.

Amerikanin F35 projesini Lockhead Martin uslenmisti galiba. Bu projeyi kendi ulkesinde yapabilecek kapasitesimi yokmu Amerikanin? Ama gel gor ki 10+ üzerindeki parcasi Turkiyede uretiliyor. Sebebi gayet acik. Parca strukturu ulkemizde mevcut ve ucuza tedarik edebiliyorlar. Neden kendi ulkelerinde yapmayi zorunlu görsünler. Ama her halukarda F35 bir amerikan uçağı olduğunu herkes belirtir

cahilim diye kendine haksızlık etmeyin.

çok mantıklı şeyler konuşmuşsunuz. amerikalılar motor işinde çok iyiler, argesi ve maliyetiyle uğraşmaktansa motoru onlardan almak her zaman iyidir.

hem servis desteği alırız hemde üretim giderlerimizi düşürürüz.

 

[Ali Serhat Karacan]

bence yanlış olan bilgi seninki.

helikopter mekaniği çocukluktan beri bana hep zor gelmiştir.

uçağın aksine motoru yan duruyor ama işleyişi gereği helikopter havaya kalkıyor.

bu karşılaştırma mantığı biraz yanlis bir helikopteri 50 bin dolara sanayi atölyesinde yapabilirsin ama mig 21 gibi eski nesil bir jet motorlu muharrik uçağını yapamazsın airodnymic vs detaya gerek yok ama jet motorunun hızı bunu çok zorlaştırıyor ki o yüzden dünya üzerinde çok az ülke savaş ufağı yapabiliyor

 

[Ali Serhat Karacan]

cahilim diye kendine haksızlık etmeyin.

çok mantıklı şeyler konuşmuşsunuz. amerikalılar motor işinde çok iyiler, argesi ve maliyetiyle uğraşmaktansa motoru onlardan almak her zaman iyidir.

hem servis desteği alırız hemde üretim giderlerimizi düşürürüz.

Buda çok yanlış bir yaklaşım.
Savunma sanayinde ana parçalarda maaliyet hesabı yaparsanız dışa bağımlı olursaniz olası bir ambargoda uçarlarınız cope döner..yanlış bir bilgi var burada..uçak parçaları sadece mekanik değil ayrıca uygun yazılım demektir ana motoru amerikadan alırım dersen o yazılıma göre uçağı dizayn etmen gerekir yazılım senin değilse lim dost lom düşman o yazılımı üreten ülke karar verir.

 

[Berkay Saraçoğlu]

hurşitim yine ezber bozuyor

 

[Ali Serhat Karacan]

Cahilligime verin ama bence butun parcalari Turkitede yapılmıyor diye boyle devasa projelere burun kivirmak yakismaz. Her firma kendi alaninda dunya uzerinde bir uzmanlik sahibi pozisyonundadir ve en efektif sekilde en ucuza o parcayi yapma strukturune sahiptir. Senim sirf milli olsun diye sifirdan bu parcalari uretmen akillica is olmaz ve sadece zarari olur.

Amerikanin F35 projesini Lockhead Martin uslenmisti galiba. Bu projeyi kendi ulkesinde yapabilecek kapasitesimi yokmu Amerikanin? Ama gel gor ki 10+ üzerindeki parcasi Turkiyede uretiliyor. Sebebi gayet acik. Parca strukturu ulkemizde mevcut ve ucuza tedarik edebiliyorlar. Neden kendi ulkelerinde yapmayi zorunlu görsünler. Ama her halukarda F35 bir amerikan uçağı olduğunu herkes belirtir

Ortak üretim dediginiz şey doğruysa o vakit amerima bizi atamazdı değil mi,? F35 yum yazılımları ve ana beyni yazılımı amerikanın elindedir bizim ürettiğimiz parçalar mesela kokpit dizayn kısmı da tamamen o yazılıma uygundur.
Meselenin özü şu.
Ana parçaları sen üretmezsen dışa bağımlı olmayi sürdürürsün
Mesela şöyle diyeyim x uçağı ses hızını geçiyor y uçağı ses hızını daha büyük farkla geçiyor o halde y uçağı x uçağından daha etkili..peki biz c uçağı yapıp x uçağı motoru kullanırsak biz yeni nesil uçak yaptık mi deriz yoksa hama y ucagindan daha yeteneksiz x uçağının isminimi değiştirdik deriz? Bu suna benzedi..kendo otomobilimizi yapıyoruz diyip saab markasını satın almak gibi

 

[Doruk Ata TANRIVERDİ]

Buda çok yanlış bir yaklaşım.
Savunma sanayinde ana parçalarda maaliyet hesabı yaparsanız dışa bağımlı olursaniz olası bir ambargoda uçarlarınız cope döner..yanlış bir bilgi var burada..uçak parçaları sadece mekanik değil ayrıca uygun yazılım demektir ana motoru amerikadan alırım dersen o yazılıma göre uçağı dizayn etmen gerekir yazılım senin değilse lim dost lom düşman o yazılımı üreten ülke karar verir.

yazılım demedim motor dedim.

motoruydu, kapı koluydu bazı şeyleri dışardan almakta fayda var.

her malzemeyi sen üretiyor olsan ne kadar devasa bir üretim tesisine ihtiyacın olurdu hiç düşündün mü

 

[Ali Serhat Karacan]

yazılım demedim motor dedim.

motoruydu, kapı koluydu bazı şeyleri dışardan almakta fayda var.

her malzemeyi sen üretiyor olsa ne kadar devasa bir üretim tesisine ihtiyacın olurdu hiç düşündün mü

Düşünmeye gerek yok rusya cin abcd hepsi öyle.hic bir malzemede dışa bağımlı değiller o yuzden turkiyeyi deport edebiliyor amerika..motor demek yazılım demek..normal arabada dahil aracın beynin motorla bağlantılı olduğunu bilmeyen yoktur

 

[Mert Coşkun İsbir]

Arkadaşlar bir çok görüş yazılmış montajdan motordan dem vurulmuş.Herkesin haklı tarafları var bende isterim vidasına kadar yerli olsun ama bu işler bir günde olmaz sözde yerli altay tankında olduğu gibi ama hiç olmamasından iyidir.

Hep Almanya'dan İngiltere'den dem vuruyoruz acaba ne zaman oluruz asla o seviyede olamayız diyoruz.İlk hedefi kaçırıyoruz her zaman ki gibi.

Hedef ülkeler bizim için çok zor dahi olsa Kore ve Hindistandır. Emeklemeden yürümeyi öğrenemezsin. Teknolojiye elektroniğe ilgisi olan arkadaşların çoğu yapmıştır bozulan bir ürünün içini açıp incelemeyi evde tamir etmeye çalışıp iyice pert etmeyi ama bu işler böyledir. Eğitim sistemin yoktan akıl etmeyi desteklemiyorsa dışardan alır incelersin, montajında servisinde çalışırsın. İşe hakim olduğunda belki bir tık iyi replikasını yaparsın (Hyundai,Kia-Ford ilişkisi) (Samsung-Apple) (Ssanyong-Mercedes-Bmw). Konuda bilgin arttıkça özgüvenin gelir yeniliklere zihnin açık olur o özgüven ile hata yapmaktan korkmazsın.

Tabi ki bunlar için ilk önce para ve eğitim olması gerekir diyenler olacaktır ama yanlış. Futboldan örneklersek Ajax'ın bu sene yaptıklar örnek olabilir.
Yıllar süren birlikte çalışma ve motivasyon sonucu bir peri masalının yaşanması. Motivasyon beyler motivasyon inanın güvenin yaptığınız işin arkasında durun yada işlerimizin. Hatalarını söyleyelim ama küçük görmeyelim, heveslerini kırmayalım. Oralarda çalışan torpilli 10 mühendisten belki 1'i liyakat sahibi çıkar ve ortaya birşey koyar bir milletin kaderi değişir. Tabi ki olmayacak yerde olmayacak şekilde bir uçak kazasında kaybetmezsek bir düzine mühendisimizi.

 

[Çağatay Özbekoğlu]

uçak ve helikopter yapmak bu çağda zor değil. asıl zor olan şey muharip uçak yapmak. türkiyenin ürettiği eğitim uçakları mevcut zaten. iş bunun yapay zekasında radar sistemlerinde yani bu makinayı savaşmaya uygun bi hale getirmekte. f16lar ile f35ler ve f22ler arasında dağlar kadar fark var. f16larımız daha abdnin f22lerini radar ekranında göremeden f22 füzelerince imha edilmiş olur. hürjeti silahlandırırız aynı şey hürkuş içinde geçerli. atak 2 helikopterini de çıkarırsın hadi. ama türkiyenin 5. nesil muharip jet yapacağını düşünmüyorum. onun altından biz kalkamayız. belki ruslarla türkler bi araya gelirse bi ihtimal gerçekleşebilir ki abd standartlarının neresinde kalır bu bilemem.

helikopter jetlere göre daha basit, onda sıkıntı yok. 5. nesil jet bizi aşar, helede döviz konusunda bu kadar sıkıntılı iken ve sürekli beyin göçü verirken daha tankı bile seri üretime geçirememişken 5. nesil jet ancak bu işten biraz anlayanları güldürmeye ve seçim propagandası olarak yaşlı dedeleri kandırmaya yarar.

5. nesil uçağın uçması şu tarihten itibaren bence 20-25 yılı çok iyimser tahminle rahat bulur. o zamana da 10. nesile geçerler zaten. bu iş olmaz gibi

 

[Onur Adıbelli]

Şu yanılgıdan bir türlü çıkamadı gitti bizim millet. Bildiğini sananlar da yanlış biliyor.
Dünyada yüzde yüz yerli bir X savaş platformu yok henüz. Bi Japonya'nın adını unuttuğum bir savaş uçağı projesi var o da henüz prototip aşamasında ve inanılmaz para koydular ortaya.

En basitinden ABD'nin Abrams tankları bile Alman yapımı top kullanır. Sadece ABD değil, üretilmiş modern tankların çok büyük çoğunluğu Alman yapımı top kullanır. Yine aynı şekilde birçok tankta Alman yapımı alt sistemler kullanılır. vs vs
Ortaya çıkardığın savaş platformunun her şeyini senin üretmen değil mesele. Mesele o platformdaki radar, yazılım, vs gibi kritik parçaları senin üretip üretmediğindir. Mesele o platformun tasarım haklarının sende olup olmadığıdır.
Mesela Atak helikopterleri İngiliz - ABD ortaklığının bir ürünü olan motorlar kullanır. (Honeytech miydi neydi) Yarın öbürgün bir ambargo gelirse sen bu heliye kendi tasarladığın yerli bir motoru veya X bir ülkeden alıp takabiliyor musun takamıyor musun? Önemli olan o.
T-129 üzerinden gidersek, T-129 tam bir Türk mühendislerinin şaheseridir. Üzerinde çok fazla geliştirme yapıldı. T-129 1970'li yıllarda üretilen İtalya yapımı heli baz alınarak üretilmiştir. Fakat o heli bir salıdır helisi bile değildi. Silahli keşif helikopteri olarak geçiyor. Yanılmıyorsam o helinin üzerinde makineli top bile yoktu.
Bizim istediğimiz faydalı yük ihtiyacını karşılayamıyordu. Taşıma kapasitesi arttırıldı. Daha güçlü bir motor takıldı. Aselsan başta olmak üzere birçok Türk şirketinin yardımıyla yerli radara, yerli yazılımlara, yerli silah sistemlerine, yerli alt sistemlerine kavuşturuldu. En basitinden o öndeki makineli top bile ABD yapımı olmasına rağmen Aselsan üzerinde modifikasyonlara gitti. Baştan heli yapmak gibi bir şey oldu. Sen şimdi sırf gövde İtalyadan, motor ABD'den diye bu platforma, binlerce Türk mühendisin gece gündüz çalışma emeğine bok mu atacaksın?

Bizim gibi yeni yeni bir şeyler başarmaya başlayan, askeri alanda yeni yeni emekleyen ülkeler için sıfırdan bir tasarım yapmak yerine var olan platformlar üzerinden çalışmak, kalitesi uluslararası arenada kanıtlanmış, tasarımı ve üretimi inanılmaz maliyetlere sebep olacak olmasına rağmen o alanda çok fazla rakibi olduğu için atıyorum bi SOM füzesi gibi başka ülkelere satamayacağın bazı donanımları dışarıdan almak bir mecburiyet gibi bir şeydir. Geri dönüşü olmayacak harcamalar seni bitirir. Kaynaklarını max verimle kullanmak zorundasın.
Aksi taktirde milyarlarca dolar harcayıp parayı çöpe atma ihtimalin epey yüksektir.
İsteyen gitsin Hintli kekoların tank ve savaş uçağı projelerini araştırsın. Biz vidasına kadar her şeyi kendimiz yapacağız diye giriştiler. İşin sonunda öyle boktan projeler çıktı ki, o tankı sahaya bile sürmediler. Adamlar sadece personel eğitimi amaçlı kullanıyorlar. En sonunda gidip Rusya'dan T90 aldılar galiba.
Savaş uçağı projeleri ondan daha boktan oldu. 2 saat uçuş sonrası 20 küsür saat mi ne bakım isteyen uçan teneke yaptılar. Kendi pilotları bile o uçakları kullanmak istemiyor.
Ha bu arada o projeleri ulan şu lağlet projeyi bari bitirelim diyerek parça ithal ettiler yine doğru hatırlıyorsam...

 

[Arif Çelik]

5. nesil savaş uçağı yerine artık tecrübe kazandığımız iha ve sihalara yoğunlaşmak lazım.

abd nin x-47b lerine benzeyen daha ağır yük taşıyabilen ihalar ve sihalar yapılması daha gerçekçi.







zamanında saab ile jas-39 gripen için ortak projeler yapsaydık muharebe uçakları için tecrübemiz olurdu.

 

[Onur Adıbelli]

5. nesil savaş uçağı yerine artık tecrübe kazandığımız iha ve sihalara yoğunlaşmak lazım.

abd nin x-47b lerine benzeyen daha ağır yük taşıyabilen ihalar ve sihalar yapılması daha gerçekçi.


Ekli dosyayı görüntüle 48635




zamanında saab ile jas-39 gripen için ortak projeler yapsaydık muharebe uçakları için tecrübemiz olurdu.

Zaten İHA ve SİHA'larımız sürekli olarak geliştiriliyor. Ukrayna gibi birkaç ülkeye ihracatı bile yapıldı. Şu aşamada bizim böyle projelere ihtiyacımız yok.
Milli savaş uçağı projesine ayrılmalı kaynaklar. Ki F-35 olayı çözülmezse muhtemelen öyle olacak zaten takvimi erkene çekmek için. Şu anda 2025 gibi vs anca operasyonel hale gelir. O da büyük bir sorunla karşılaşmazsak.

İsveç sana neden Gripen satsın veya ortak projeye girsin? Adamlar bizi insan hakları ihlallerini bahane ederek kara listeye almış. Zaten Gripen bizim ihtiyacımızı karşılamaz. Gripen F-16 Blok 70 ayarında bir uçak. Her türlü ortamda muhafaza edilebilmesi gibi İsveç'in ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yapılmış bir uçak. Kendi sınıfında çok başarılı, İsveç için biçilmiş kaftan bir uçak ama F-35, F-22 ile vs karşılaştırılamaz bile. Kaldı ki, onun da bazı parçaları ABD yapımı. Yani İsveç'ten o uçağı almak için yine ABD'den onay alman lazım gibi bir durum var.
F-16 daha uzunca süre bizi idare eder. Bildiğim kadarıyla TFX projesi zaten F-22 tarzında bir uçak olacak. F-35 ise yıllar önce fiziksel ömrünü tamamlamış F4'lerin yerine düşünülüyordu. Olası bir ambargoda ne olur orasını bilemem ama şu anda dünyada F-35'in herhangi bir direkt karşılığı yok, uzunca bir süre de olmayacak.