Rafah faciası
İkinci Dünya savaşı içinde İngiltere'ye ısmarlanan denizaltıları almaya giden denizciler ve eğitime gönderilen havacıları taşıyan Refah şilebinin Kıbrıs açıklarında batırılması olayı (23 haziran 1941).
Savaş öncesinde türk hükümetinin İngiltere'ye sipariş ettiği 4 denizaltı, 4 muhrip ve 12 çıkarma gemisi, savaşın patlak vermesi üzerine Türkiye'ye verilmedi. Ancak, Türkiye’nin Almanya ile bir saldırmazlık anlaşması imzalayacağı öğrenilince, bu anlaşmayı önlemek isteyen Ingiltere, Türkiye’ye muhripleri değilse bile denizaltıları teslim edebileceğini bildirdi. Savaş nedeniyle Akdeniz’de ulaşım güvenliği yoktu, alman, İtalyan ve Vichy (transız) hükümetinin denizaltıları sürekli olarak müttefik gemilerine saldırıyorlardı. Bu yüzden önce Mısır'a (İskenderiye) gitmek, oradan hava yoluyla Afrika’nın kuzeyinden geçerek Ingiltere’ye ulaşmak mümkün oluyordu. 168 kişilik türk heyeti de (1 havacı ve 19 denizaltıcı subayı, 63 deniz astsubayı, 20 pilot adayı askeri öğrenci ve 68 deniz eri) bu yolla İngiltere'ye ulaşacaktı.
Mersin'den İskenderiye’ye kadar bu personeli taşımak için Refah adlı yaşlı bir şilep görevlendirildi. İngiliz deniz kuvvetlerinin saptadığı bir rota üzerinden gizlice Mısır'a ulaşacak olan Refah şilebi, 23 haziran akşamı Mersin’den ayrıldı ve geceyarısına doğru 40 mil yol almışken Kıbrıs açıklarında kimliği belirlenemeyen bir denizaltı tarafından torpillendi. Gemide yeterli cankurtaran filikası ve can yeleği yoktu. 28 kişilik gemi mürettabı ve sivil giyinmiş bir İngiliz subayının da bulunduğu 200 kişi taşıyan gemiden tek bir filika ve bir salla yalnızca 4 denizci ve 1 havacı subay, 4 pilot adayı, 15 deniz astsubayı, 5 er ve 3 de gemi mürettebatından personel kurtulabildi; 168 kişi ise öldü.
Gemi komutanı yarbay Zeki Işın ve kaptan izzet Dalgakıran gemiyle birlikte sulara gömüldüler. Başlangıçta kim tarafından torpillendiği anlaşılamayan Refah şilebinin daha sonra transız Vichy hükümetine bağlı bir denizaltı tarafından Mısır gemisi sanılarak torpillendiği türk deniz istihbaratında görevli deniz subayı Kâmran Evranos'un sağladığı belgelerle saptandı ve Fransızlar’dan tazminat olarak, iki savaş gemisi alındı. Ancak günün savaş koşullan nedeniyle bu pazarlık gizli tutuldu. Başlangıçta sıradan bir deniz kazasında ölmüş gibi işlem gören personele sonra yargı kararıyla şehit işlemi yapıldı. 1970 yılında da Mersin' de Refah şehitleri için bir anıt dikildi.
İkinci Dünya savaşı içinde İngiltere'ye ısmarlanan denizaltıları almaya giden denizciler ve eğitime gönderilen havacıları taşıyan Refah şilebinin Kıbrıs açıklarında batırılması olayı (23 haziran 1941).
Savaş öncesinde türk hükümetinin İngiltere'ye sipariş ettiği 4 denizaltı, 4 muhrip ve 12 çıkarma gemisi, savaşın patlak vermesi üzerine Türkiye'ye verilmedi. Ancak, Türkiye’nin Almanya ile bir saldırmazlık anlaşması imzalayacağı öğrenilince, bu anlaşmayı önlemek isteyen Ingiltere, Türkiye’ye muhripleri değilse bile denizaltıları teslim edebileceğini bildirdi. Savaş nedeniyle Akdeniz’de ulaşım güvenliği yoktu, alman, İtalyan ve Vichy (transız) hükümetinin denizaltıları sürekli olarak müttefik gemilerine saldırıyorlardı. Bu yüzden önce Mısır'a (İskenderiye) gitmek, oradan hava yoluyla Afrika’nın kuzeyinden geçerek Ingiltere’ye ulaşmak mümkün oluyordu. 168 kişilik türk heyeti de (1 havacı ve 19 denizaltıcı subayı, 63 deniz astsubayı, 20 pilot adayı askeri öğrenci ve 68 deniz eri) bu yolla İngiltere'ye ulaşacaktı.
Mersin'den İskenderiye’ye kadar bu personeli taşımak için Refah adlı yaşlı bir şilep görevlendirildi. İngiliz deniz kuvvetlerinin saptadığı bir rota üzerinden gizlice Mısır'a ulaşacak olan Refah şilebi, 23 haziran akşamı Mersin’den ayrıldı ve geceyarısına doğru 40 mil yol almışken Kıbrıs açıklarında kimliği belirlenemeyen bir denizaltı tarafından torpillendi. Gemide yeterli cankurtaran filikası ve can yeleği yoktu. 28 kişilik gemi mürettabı ve sivil giyinmiş bir İngiliz subayının da bulunduğu 200 kişi taşıyan gemiden tek bir filika ve bir salla yalnızca 4 denizci ve 1 havacı subay, 4 pilot adayı, 15 deniz astsubayı, 5 er ve 3 de gemi mürettebatından personel kurtulabildi; 168 kişi ise öldü.
Gemi komutanı yarbay Zeki Işın ve kaptan izzet Dalgakıran gemiyle birlikte sulara gömüldüler. Başlangıçta kim tarafından torpillendiği anlaşılamayan Refah şilebinin daha sonra transız Vichy hükümetine bağlı bir denizaltı tarafından Mısır gemisi sanılarak torpillendiği türk deniz istihbaratında görevli deniz subayı Kâmran Evranos'un sağladığı belgelerle saptandı ve Fransızlar’dan tazminat olarak, iki savaş gemisi alındı. Ancak günün savaş koşullan nedeniyle bu pazarlık gizli tutuldu. Başlangıçta sıradan bir deniz kazasında ölmüş gibi işlem gören personele sonra yargı kararıyla şehit işlemi yapıldı. 1970 yılında da Mersin' de Refah şehitleri için bir anıt dikildi.
Kaynak: Büyük Larousse
